Panagia Rum Kilisesi

Tarihi

Bazı freskler hala duruyor. Genel olarak iyi durumda.

Tarihçi Levidis’e göre 19.yy. 1840 yılında inşa edilmiş olan Panagia Kilisesi, Kayseri'nin Talas ilçesi Reşadiye(Stefana) mahallesi sınırları içerisinde bulunuyor.Talas’a hâkim, yüksek bir tepede yer almaktadır. Yoldan algılanması mümkün olmayan yapı, ana caddeden bir merdivenle ayrılan yüksek kotta bir bahçenin içinde, bakımsız ve harap haldedir.Günümüzde bu merdiven bölümü yıkılmıştır.Kiliseye ulaşım bahçelik sokakta bulunan patika yolundan daha rahat sağlanmaktadır.Mübadele ile şahıs mülkiyetine geçtikten sonra, 1938-1975 yılları arasında iplik ve bez fabrikası olarak kullanılan yapı en büyük müdahaleleri bu dönemde görmüştür. Batı duvarının yani kilise girişinin kapatılması da bu döneme, 1956 yılına rastlar.Kilise tescil edilmiştir. Tescil tarih ve numarası: Kayseri KVTVKK, 22.06.2007, 844MimariKilise üç nefli bazilika planında inşa edilmiştir. Apsis güçlükle seçilebilir durumdadır; özgün mekânsal ve materyal özellikleri günümüze ulaşamamıştır. Dikdörtgen plan tipine sahip yapıda dış narteks bulunduğunu gösteren herhangi bir iz yoktur. Yapıdaki izlerden, batıda bir galerinin varlığı anlaşılmaktadır.Yapı moloz taş dolgulu, kesme taş kaplı, çift cidarlı duvarlarla, yığma tekniğiyle inşa edilmiştir. Sütunlar ve kemer ayakları taştır ve stükkoyla kaplıdır. Sütunlar dikdörtgen kesitli taş kaidelere oturmaktadır. Sütunlar ve ayaklar,kemerlerle ve metal demir gergilerle birbirine bağlıdır. Kemerler yan neflerde konsollara oturmaktadır. Naosu oluşturan mekân beşiktonozlar ve haç tonozlarla örtülmüştür; apsis yıkılmış olmasına rağmen, tonozlarının profili görülebilmektedir.Çatı, birbirine geçen oluklu taşlarla kaplanmıştır. Döşeme, günümüzde çimento kaplanmış olduğu için algılanamamaktadır.İçten içe 9,7 x 14,04 metre ölçülerinde olan naos, üçer sütun ve apsisi oluşturan ikişer kemer ayağıyla, üç nefli olarak düzenlenmiştir. Sütunlar 48 cm. çapındadır ve kesitleri 60-75 cm ile 60-70 cm. arasında değişen, kare ya da dikdörtgen kaideler üzerine oturmaktadır.Açıklıklarda ki dolu-boş ritmi seçilebilir olsa da özgün detaylar yok olmuştur. Kuzey ve güney beden duvarlarında nişler bulunmaktadır. Batı duvarında (galeri katında) üç adet kemerli pencere; doğu duvarında, naosu tanımlayan alın duvarında üç adet kemerli pencere vardır.Tonozlarda ikonografik fresk izleri görülür. Sütun başlarında stükko ile Toskana düzenini andıran bezemeler, yan neflerde ise kemerlerin oturduğu konsollarda akantus yaprağı işlemeleri bulunur.Yapının dış cephesinin sade bir görünümü vardır. Açıklıklarda düz lentolar görülmektedir; cephelerde, bunun dışında süsleme yer almaz. Taş çatı saçağı ve taş çatı kaplaması kısmen yerindedir. Yapıda kitabe yoktur.Güncel Durumuİç mekâna fabrika işlevi dolayısıyla betonarme ekler yapılmıştır. İşlev değişikliği nedeniyle yapılan müdahaleler yapının özgünlüğüne zarar vermiştir. Planı anlaşılabilir ve mekânsal özellikleri tahmin edilebilir olsa da, fabrika olarak kullanıldığı dönemde özgün özellikleri yok olmuş, çevresiyle ilişkisi değişmiştir. Günümüzde, yapının güneyine bitişik, muhdes ek mekânlar vardır. Yapıya giriş de, muhdes duvarlarla oluşturulmuş avludan geçilerek sağlanmaktadır. Doğu duvarı ortadan kaldırılarak girişe dönüştürülmüştür. Kilisenin özgün girişi (batı duvarı) kapatılmış, apsis ise (doğu duvarı) ortadan kaldırılıp girişe dönüştürülmüştür. Kuzey ve güney duvarlarındaki taş lentolu açıklıklar kapatılmış,kuzey duvarına bir kapı açılmıştır. Galeri katı kaldırılmıştır. Sütunlara muhdes betonarme taşıyıcı kütleler, iç mekâna betonarme bir alan eklenmiştir. Bu eklemelerin fabrikada bir vinç ve yatay taşıma sistemi kurmak için kullanılmış olması olasıdır. Yer döşemesi çimento kaplanmıştır. Yapının fabrika olduğu dönemde, çatısına betonarme su deposu yerleştirilmiştir. Tonozlar ve kemerler sıvayla kapanmıştır. Tonozlarda dinî freskler yer almaktadır, ancak sıvalar dökülmüş olduğundan bunların da sadece bir kısmı günümüze ulaşmıştır.Ek yapılar, duvarlar ve kütleler beraberlerinde strüktürel sorunları da getirmektedir. Çatıda ki problemler sıvaların dökülmesine ve fresklerde bozulmaya neden olmuştur...

Eski bir Rum köyü olan Reşadiye ( Stefana ) bölgesinde mutlaka görülmesi gereken tarihi yapılardan birisidir. Orhodox kilisesidir. Reşadiye nin eski ismi Stefana dır. Bu isim Aziz Stefanos'a armağan olarak köye verilmiştir. Kilisenin duvar resimlerinde Aziz Stefanosun resmi vardır.Bazı kaynaklar da ise bir rumun çiftliğinden dolayı bu ismi aldığı belirtilmektedir. Yonu taşı mimarisi ile yapılan eski evlerin arasında gezmek çok keyif verici.