Gürcü Mehmet Paşa Cami

Ecdadımız şehrimizin her yerini maşallah güzel eserler ile donatmış.Allah onlardan razi olsun. Küçük şirin bir cami. Bu muhitte birbirine yakın çok sayıda küçük cami mevcut. Eski Erzurum un şiddetli kışları ve yağan çok kar düşünülünce bu camilerin yakınlığınin hikmeti anlaşılmaktadır. Sadaka-ı cariye manası Ecdadımızı bu eserleri bırakmaya sevk etmesi muhtemel.

Çok eski ve güzel. Yardıma muhtaç bir camii.

Çok Bakımsız

Haremden çıkma olduğundan Hadım lakabıyla da anılır. Gürcü asıllıdır. Bazı kaynaklarda Kanûnî Sultan Süleyman’ın son sadrazamlarından Semiz Ali Paşa, bazılarında ise II. Selim devrinde Erzurum Beylerbeyi Hüsrev Paşa tarafından saraya hediye edildiği belirtilir. Enderun’da iyi bir eğitim gördükten sonra çeşitli görevler üstlendi. I. Ahmed’in tahta çıkışının ardından Kapıağası Mustafa Ağa’nın yerine has odabaşı oldu (2 Şâban 1012 / 5 Ocak 1604). Aynı yıl sadâret kaymakamı Sarıkçı Mustafa Paşa’nın, Sûfî Sinan Mehmed Paşa’dan başka merkezde vezir olmaması sebebiyle divan toplantılarının yapılamadığını belirterek başkapıcıbaşı Dâvud ve mîrâhûr-ı evvel Mustafa ağalarla birlikte has odabaşı Gürcü Mehmed Ağa’nın vezirliğe getirilmesini istemesi üzerine üçüncü vezir olarak (Sâfî’ye göre ikinci vezir; Zübdetü’t-tevârîh, II, vr. 27b) divana girdi (26 Rebîülâhir 1013 / 21 Eylül 1604). Bir ay sonra da isyan halinde olan askerlerin Beylerbeyi Hacı İbrâhim Paşa’yı öldürmesiyle ciddiyet kazanan taşkınlıklarını önlemek üzere Mısır beylerbeyi yapıldı (28 Cemâziyelevvel 1013 / 22 Ekim 1604). Olumsuz mevsim şartlarına rağmen ve meşakkatli bir deniz yolculuğu ile Mısır’a gitti. Suçluları cezalandırarak sükûneti sağlamasına rağmen “gadr-i vüzerâ” ile (Karaçelebizâde Abdülaziz Efendi, s. 508) yedi ay sonra azledip yerine Yemenli Hasan Paşa getirildi (8 Safer 1014/25 Haziran 1605). İstanbul’a dönüşünün ardından Tuna yalıları ile birlikte Belgrad muhafazasını da üstlenmek üzere Bosna beylerbeyi oldu (17 Muharrem 1015 / 25 Mayıs 1606). Macar serhaddindeki görevleri, serdar Kuyucu Murad Paşa’nın sadrazam tayin edilip İstanbul’a gitmek üzere bölgeden ayrılmasıyla serdar kaymakamı olarak daha da genişledi (Şevval 1015 / Şubat 1607). Sadrazam Kuyucu Murad Paşa ikinci defa Anadolu seferi için Üsküdar’a geçtiğinde İstanbul’daki işleri takip ve idare etmek üzere sadrazamın telhisiyle sadâret kaymakamlığı görevine getirildiyse de (1 Rebîülevvel 1018 / 4 Haziran 1609) Belgrad kale meydanında kâgir bir tophâne yaptırması, Kanije ile Eğri’den getirtilen büyük toplarla bu tophâneyi takviye ile meşgul olması sebebiyle bu davete hemen icâbet edemedi. Aslında bazı isyan hareketlerine çözüm bulmak için Üsküdar’a geçmiş olduğu daha sonra anlaşılan Murad Paşa buradaki beş aylık ikametinden sonra İstanbul’a dönmüş ve şark seferini ertesi yıla bırakmıştı. Şâban 1018’de (Kasım 1609) İstanbul’da toplanan Dîvân-ı Hümâyun’a Gürcü Mehmed Paşa altıncı vezir olarak katıldı; Kuyucu Murad Paşa’nın çıktığı son şark seferinde de sadâret kaymakamı tayin edildi

Çevre düzenlemesi ile birlikte günyüzüne çıkan caminin tadilatının yapılması gerekiyor.

şu an tadilatta olan tarihi bir camii

1648 yılında o zamanın Erzurum valisi Gürcü Mehmet tarafından yapılmış. Büyük değil küçük cami. Ahşap tavanlı

Tadilat yapılması lazım

Erzurum Sultan Melik Mahallesinde bulunmaktadır. Caminin giriş kapısı üzerinde sülüs yazılı mermer kitabesine göre 1648 (H.1058) tarihinde Erzurum Valisi Gürcü Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Kitabeden anlaşıldığı üzere cami daha önce burada yapılmış olan Saltuklu Döneminden kalma harap mescidin yerine yapılmıştır. Yine caminin inşa edildiği zaman şehrin surları dışında kaldığını kitabesi haber vermektedir. Plan olarak ahşap destekli düz tavanlı camiler grubuna giren caminin inşasında kesme taş ve moloz taş malzeme kullanılmıtır. Son cemaat yeri de düz tavanlıdır. Ahşap destekli yedi kemer üzerine oturmuştur. İçer girintili olan giriş kapısı sivri kemerlidir. Girişin üzerinde bir mahfili bulunur. Düz ahşap tavanlı üst örtüyü dört ahşap direk taşımaktayken taşıyıcıların arasındaki bölüm yükseltilerek ikinci bir kademe meydana getirilmiştir. Cami, kuzey ve güney cephelerindeki dikdörtgen şekilli ikişer penceresiyle aydınlatılmaktadır. Etrafı silmelerle sınırlandırılan mihrabı beş yüzeylidir. Yanlarda sütunceler yerleştirilmiş olan mihrabın altı sıralı mukarnas kavsaralı nişi vardır. Mihrap nişinde dört satırlık bir ayet kitabesi yapılmıştır. Geometrik bezemeli ahşap minberine mihrabın yanında yer verilmiştir. Kuzeybatı köşesindeki minareye son cemaat yerinden girilir. Tek şerefeli minaresi kare bir kaide üzerine oturur. Silindir gövdeli minarede tuğlaların farklı sıralı dizilişiyle bezeme yapılmıştır. Şerefenin altı da mukarnas kavsara ile bezenmiştir. Caminin avlusunda bulunan mezar ise şehidesine göre 1879 yılında vefat eden Erzurum Müftüsü Hemşinli Hacı Ali Avni Efendiye aittir. GEEAYK tarafından 13.11.1976 A-188 tescil edilmiştir.